SỰ NGUY HẠI CỦA TÍNH BẤT LIÊM, BẤT CHÍNH

Trong lịch sử xã hội loài người, người cầm quyền hay tất cả những người trong bộ máy công quyền của một chế độ xã hội đang ở thời kỳ thịnh vượng, đang phát triển đều cần có và đều đòi hỏi các đức tính quan trọng là liêm, chính. Hàn Phi (280-233 trước Công nguyên), thời Trung Hoa cổ đại khi bàn về nguy cơ thói hám lợi của người đời cũng nói rằng: “Ham lợi nhỏ tức là hại đến lợi lớn”. Còn xét trên bình diện xã hội rộng lớn hơn, thì một đất nước, như Mạnh Tử (372-289 trước Công nguyên) cho rằng, nếu mà “ai cũng tham lợi, thì nước lâm nguy”. Đó đều là những bài học về sự liêm, chính mà người đời xưa nhắc nhở và chúng ta cần ghi nhớ.

Tháng 6-1949, nhằm giáo dục tinh thần và đạo đức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài “Cần, kiệm, liêm, chính” dưới bút danh Lê Quyết Thắng, trong đó Người giải thích rất rõ nội dung của các khái niệm này. Bài báo ra đời cách đây đã 75 năm, song những chỉ dẫn dễ hiểu mà hết sức sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về các đức tính cần, kiệm, liêm, chính vẫn giữ nguyên giá trị giáo dục rất thiết thực đối với mỗi cán bộ, đảng viên ngày nay, đặc biệt là đối với cán bộ lãnh đạo các cấp đang giữ những trọng trách trong hệ thống chính trị ở nước ta.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Liêm là trong sạch, không tham lam”; “Liêm là không tham danh vị, không tham sống, không tham tiền, không tham sắc”; “Liêm là không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hóa. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ. Đó là đạo đức cách mạng”. Rất nhiều lần Người nhấn mạnh rằng, đạo đức là cái gốc của người cách mạng, “người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã chỉ ra mặt đối lập với liêm là “bất liêm”. Theo đó, những người cậy quyền, cậy thế để đục khoét dân, ăn của đút lót, tham ô, buôn gian bán lận, cờ bạc, cho vay lãi cắt cổ... cùng với những người “tham tiền của, tham địa vị... đều là bất liêm”. “Do bất liêm mà đi đến tội ác trộm cắp. Công khai hay bí mật, trực tiếp hay gián tiếp, bất liêm tức là trộm cắp”.

Đối với cán bộ, đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu phải giữ cho được chữ liêm. Bởi vì, theo Người, họ là những người đều có những quyền hành khác nhau, cấp cao thì nắm quyền to, cấp thấp thì có quyền nhỏ. Người nắm quyền hành trong tay mà không liêm thì rất dễ tìm cách đục khoét của dân, moi tiền trong ngân sách nhà nước. Dù quyền to hay quyền nhỏ, nhưng nếu người nắm quyền mà thiếu lương tâm, không giữ được chữ liêm thì dễ trở nên hủ bại, không tránh khỏi một khi có dịp là sẽ ăn đút lót, nhận hối lộ, hễ có dịp là sẽ “dĩ công vi tư”, biến thành sâu mọt của dân. Chính vì thế nên cán bộ, đảng viên phải lấy chữ liêm làm đầu, phải thực hành chữ liêm trước để làm gương cho dân noi theo. Người cán bộ có đức liêm thì sẽ tạo được niềm tin của dân, bởi vì chữ liêm luôn mang lại sự quang minh, chính đại.

Muốn thực hiện tốt chữ liêm, muốn tránh bất liêm thì trước hết mỗi cán bộ, đảng viên phải tự giác tu dưỡng, không ngừng rèn luyện, phải “chính tâm tu thân”. Đặc biệt, tất cả họ đều phải có liêm sỉ để hiểu được rằng bất liêm là một điều rất xấu hổ, mọi hành động trái với chữ liêm là có tội với nước, với dân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ: “Chính nghĩa là không tà, nghĩa là thẳng thắn, đứng đắn. Điều gì không đứng đắn, thẳng thắn, tức là tà”. Để thực hiện được đức tính chính đòi hỏi con người phải chính trực, có dũng khí đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác, dám đứng ra bảo vệ cái đúng, bảo vệ lẽ phải. Chính phải thấm sâu vào mọi việc của con người, vào tất cả các mối quan hệ của con người. Cụ thể là mỗi người phải biết ứng xử đúng đắn trong 3 mối quan hệ: Đối với bản thân mình, đối với người và đối với việc.

Đối với mình thì không được tự cao, tự đại; đừng tự coi mình giỏi hơn mọi người vì trong xã hội còn rất nhiều người giỏi hơn mình. Để tránh tự cao tự đại, để “tiến bộ không giới hạn” thì bản thân mỗi người phải “luôn luôn tự kiểm điểm, tự phê bình... đồng thời phải hoan nghênh người khác phê bình mình”. Từ đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Tự mình phải chính trước, mới giúp được người khác chính. Mình không chính, mà muốn người khác chính là vô lý”. 

Đối với người, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, cán bộ “chớ nịnh hót người trên, chớ xem khinh người dưới”; phải có “thái độ chân thành, khiêm tốn, phải thật thà đoàn kết”. Đây là bài học về cách xử thế mà mọi cán bộ, “những công bộc của dân” phải luôn ghi nhớ và làm theo.

Đối với việc, cần “phải để công việc nước lên trên, trước việc tư, việc nhà. Đã phụ trách việc gì, thì quyết làm cho kỳ được, cho đến nơi đến chốn, không sợ khó nhọc, không sợ nguy hiểm. Bất kỳ việc to, việc nhỏ... phải quyết làm cho thành công”. Một người tự ý thức rõ và thực hiện được cả 3 mặt này sẽ là cơ sở quan trọng để thực hiện được chính và tránh được tà.