TRẬN KHÔNG CHIẾN ĐẦU TIÊN CỦA KHÔNG QUÂN VIỆT NAM

 

Khi nhắc đến trận không chiến đầu tiên của Không quân Việt Nam hầu hết mọi người đều nghĩ đến trận đánh đêm 15 – rạng sáng ngày 16 tháng 2 năm 1964 của 2 phi công Nguyễn Văn Ba và Lê Tiến Phước trên chiếc máy bay T-28, chiếc máy bay "chiến đấu" đầu tiên của Việt Nam do phi công Lào Chert Saibory bỏ trốn sang Việt Nam.

Tuy nhiên, đây là trận bắn rơi địch đầu tiên của KQND Việt Nam, chưa phải là lần không chiến đầu tiên hay lần đầu nổ súng.

Không phải là máy bay chiến đấu nhưng đã nổ súng khiến quân địch phải sợ hãi bỏ chạy, chiến công đó lại là của một chiếc máy bay vận tải với một tinh thần mà không ai ngờ tới.

Sau khi Pháp thua trận tại Điện Biên Phủ năm 1954 và buộc phải rút khỏi Đông Dương, Mỹ lập tức thế chân, thành lập một lực lượng đặc biệt chống lại các đơn vị Pathet Lào.

Để hỗ trợ lực lượng Pathet Lào, từ 1960, Liên Xô và Việt Nam lập cầu hàng không để vận chuyển nhân lực và vật lực sang chiến trường Lào.

Nhiệm vụ khó khăn ấy được giao cho Đoàn bay 919 non trẻ, đơn vị mới được thành lập ngày 01 tháng 05 năm 1959.

Trong 2 năm, các máy bay của đoàn 919 và Liên Xô đã thực hiện 3.821 phi vụ, vận chuyển 9.419 lượt bộ đội và 743 tấn hàng hóa (trong đó có cả ngoại tệ viện trợ cho bạn), thả 3.227 dù hàng và kiện hàng xuống 20 địa điểm khác nhau trên đất Lào.

Việc gắn súng máy lên các máy bay ném bom để tự vệ đã có từ lâu nhưng với máy bay vận tải là rất hiếm, càng hiếm hơn đối với lực lượng không quân non trẻ như Việt Nam.

Tháng 7 năm 1962, chiếc Li-2 do Đinh Tôn làm cơ trưởng lại bị chiếc B-26 của CIA bay áp sát, khiêu khích.

Đinh Tôn cho mở cửa phải, để cơ giới trên không Phan Thanh Liêm chớp thời cơ nổ súng, khẩu RPK trút 1 loạt đạn vạch đường vào chiếc B-26 khiến phi công chiếc máy bay này hoảng hốt tách ra chuồn thẳng.

Do vũ khí được lắp trên máy bay một cách thủ công nên để tác xạ, phi công Đinh Tôn đã phải nghiêng máy bay 20-30 độ để mở rộng góc bắn và tránh luồng đạn rơi vào cánh ổn định máy bay ta. Nếu không cẩn thận thì chính chúng ta sẽ bị trúng đạn như nhiều tai nạn đã xảy ra trong lịch sử.

Không chỉ đánh dấu lần nổ súng đầu tiên, trận đánh ngắn ngủi này còn là trận đánh đầu tiên trên không, trận đánh đầu tiên ban đêm của Không quân Việt Nam.

Phi công Đinh Tôn sau này chuyển loại sang tiêm kích MiG-21 cũng làm Đại đội trưởng đại đội 5 – bay đêm, rồi làm Trung đoàn trưởng trung đoàn 921 Sao Đỏ Anh hùng.